Girişim Sermayesi Yatırım Fonlarında Performans Ölçütleri ve Risk Yönetimi

Girişim sermayesi yatırım fonu (GSYF), kaynak ihtiyacı olan ve hızla büyüme potansiyeli taşıyan girişim şirketlerine yatırım yapmayı amaçlayan bir yatırım aracıdır. Yatırımcılardan toplanan taahhütler, fonun stratejisi doğrultusunda belirlenen bu şirketlere aktarılır. GSYF'ler, genellikle "yüksek risk, yüksek getiri" profiline sahip fırsatlar sunar. Fonun girişimlere aktarılmayan kısımları ise sermaye piyasası araçlarında değerlendirilir. GSYF'lerin performans ölçütleri ve içerdiği risk unsurları hakkında daha fazla bilgi edinmek için “Girişim Sermayesi (VC) Nedir?” başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz. Bu makalede, GSYF’lerin performans ölçütleri ve içerdikleri risk unsurları hakkında terimler ve detayları ayrıntılı olarak ele alacağız.

Girişim sermayesi yatırım fonu performans ölçütleri: 

Yatırım yaptığınız ya da yapmayı planladığınız finansal ürünlerin performansını anlamak ve yorumlamak son derece önemlidir. Özellikle uzun vadeli yatırım araçlarının değerlendirilmesinde, kısa vadeli dalgalanmalar yerine uzun vadeli performanslara odaklanmak daha anlamlıdır. Girişim sermayesi yatırım fonları (GSYF) da uzun vadeli bir yatırım aracıdır. Bu nedenle, doğru performans ölçümleri, GSYF’nin mevcut getirisi ve gelecekteki potansiyel kazançları hakkında yatırımcılara değerli bilgiler sunar.

Fon Getirisi: Fonun hesaplanan dönem için net getirisini ifade eder.

Yatırım Getirisi: Fonun girişim şirketlerine yaptığı yatırımların getirisini ifade eder. Çarpan cinsinden ifade edilir. Yapılan her 1 TL’lik yatırımın değerlenme katsayısını ifade eder.

MOIC (Multiple on Invested Capital): Bir yatırımın başlangıçtaki değerine kıyasla ne kadar büyüdüğünü gösteren ve fonun başarısını ölçen önemli bir finansal göstergedir. Yüksek MOIC, yatırımın başarılı olduğunu gösterirken, düşük MOIC, yatırımın beklenen getiriyi sağlayamadığını ifade eder. Ancak, MOIC tek başına bir yatırım kararının temelini oluşturmamalıdır. Örneğin, 1 milyon dolar yatırdığınızı ve varlığın şimdi 1,5 milyon dolara yükseldiğini varsayalım. Bu durumda MOIC 1,5 olur.

TVPI (Total Value to Paid-In Capital): Fona aktarılan kaynakların ne kadar verimli kullanıldığını gösteren bir çarpandır. Tahsil edilen her 1 TL için fon toplam değerinin getirisini ifade eder. TVPI >1 ise fonun pozitif getiri sağladığını, TVPI <1 ise fonun negatif getiri sağladığını gösterir.

TVC (Total Value Curve): Fonun yaptığı yatırımların getirileri üzerindeki performansı ölçmek için kullanılır. Yapılan her 1 TL’lik yatırımın fonun kaynak taahhüdüne göre düzeltilmiş toplam değerine olan göreceli getirisini ifade eder.

Kısa bir örnekte bahsettiğimiz göstergeleri anlamaya çalışalım;

Girişim sermayesi yatırım fonları, iki ana risk grubuna maruz kalır. Birincisi, fonun sahip olduğu finansal pozisyonlar nedeniyle farklı risklere maruz kalmaları kaynaklı olan riskler. İkincisi ise fonun yatırım yaptığı (portföyüne dahil ettiği) şirket/şirketler nedeni ile maruz kalınabilecek olan riskler. Hatırlatmakta fayda var, GSYF’nin toplam değerinin en az %80’inin bir veya birden fazla girişim sermayesi yatırımından oluşması zorunludur.

GSYF’lerin maruz kalabileceği riskler; 

Likidite Riski: Fonun nakit çıkışlarını tam olarak ve zamanında karşılayacak düzeyde ve nitelikte nakit mevcuduna veya nakit girişine sahip bulunmaması nedeniyle maruz kalabileceği zarar ihtimalidir.

Finansman Riski: Finansman riski ilk aşamada fonun satın alacağı bir girişim sermayesi şirketi veya varlığın bedelini ödeme kabiliyetini ölçmektedir. İkinci aşamada ise yatırım yapılan bir girişim sermayesi şirketinin sonradan ihtiyaç duyacağı fonlama veya sermaye artışının fon tarafından karşılanabilme kabiliyetini ölçmektedir. Fonun yatırımlar için kullandığı kredilerde veya sağladığı finansmanlarda ortaya çıkabilecek finansman zorlukları olarak da nitelendirilebilir.

Kur Riski: Yatırım yapılacak şirketin Türk lirasının değerindeki büyük, ani değişikliklerden olumsuz etkilenme riski vardır.

Piyasa Riski: Kur, faiz ve hisse senedi fiyatları gibi piyasa değişkenlerindeki dalgalanmaların, fon portföyündeki varlıkların değerini etkileyebilme riskidir.

Faiz/Kar Payı Oranı Riski: Girişim sermayesi fonunda yer alan faiz oranındaki değişimlere duyarlı yatırımların, faizlerdeki dalgalanma dolayısıyla daha yüksek bir finansman maliyetine yol açma riskidir.

Karşı Taraf Riski: Borsa dışında taraf olunan işlemlerde, işlemin karşı tarafının yükümlülüğünü yerine getirememesi durumunda maruz kalınan risktir.

Yatırım yapılan şirket/şirketler nedeni ile maruz kalınabilecek olan riskler;

Mali Risk: Yatırım yapılan şirketin mali sorumluluklarını yerine getirememe riskidir. 

Operasyonel Risk: Yatırım yapılan şirketin, iç süreçlerinde, insan hatalarında, sistemlerde veya dışsal olaylarda kaynaklanan beklenmedik kayıplara yol açabilecek risk türüdür. Başka bir deyişle, bir işletmenin günlük işlemlerini yürütürken karşılaşabileceği beklenmeyen olumsuz olaylardan kaynaklı maruz kalınabilecek zarar olasılığıdır.

Kredi Riski: Yatırım yapılan şirketin, işlem yaptığı karşı tarafın sözleşme gereklerine uymayarak sorumluluğunu kısmen ya da tamamen yerine getirememesi nedeniyle maruz kalınabilecek zarar olasılığıdır. 

Yasal Risk: Yatırım yapılan şirketin faaliyetlerini etkileyebilecek yasal değişiklikler (vergi yükümlülükleri dahil) dolayısıyla zarara uğrama ihtimalidir. 

Değerleme Riski: Yatırım yapılan şirketlerin yatırım yapılan süre boyunca değerlerinin makul ve doğru bir şekilde tespit edilememesi riskidir. 

Sermaye Yatırımı Riski: Yatırım yapılan şirketlerin yönetsel veya mali bünyelerine ait sorunlar nedeniyle yatırım tutarının tamamının veya bir kısmının kaybedilmesi riskidir.

GSYF'ler, uzun vadede yüksek getiri potansiyeli sunan ancak risk barındıran yatırım araçlarıdır. Bu fonlara yatırım yapmadan önce, fonun temasını, stratejisini, yatırım yaptığı veya yapmayı planladığı şirketleri ve hedeflerini anlamak, profesyonel kişilerden bilgi almak son derece önemlidir.

Ayrıca yatırımcıların şahsi risk toleranslarını göz önünde bulundurmaları gerekmektedir. Bu makalede bilgisi verilen performans ölçütlerinin, GSYF performans değerlendirmelerinde sıkça kullanılmakta olduğunu ancak bu ölçütlerin tek başlarına yeterli olmadığını ve yatırımcıların yatırım kararlarını ilgili fonların avantaj ve dezavantajlarını genel bir değerlendirme yaparak almalarını tavsiye ederiz.

Boğaziçi Ventures ve BV Portföy tarafından sunulan bu GSYF’lere yatırım yapmanın, yalnızca yasal bir zorunluluğu yerine getirmek olarak görülmemesi gerektiğini vurgulamak isteriz. Bu fonlar, yükümlülükleri karşılarken aynı zamanda finansal kazanç potansiyeli sunmaktadır. Ayrıca, Boğaziçi Ventures ve BV Portföy’ün benzersiz yatırım evreninde yer almak, girişimcilik ekosistemindeki şirketler için ciddi bir büyüme ve gelişim fırsatıdır. Bu fırsat, geleneksel portföy yönetim şirketlerinin sunduğu fonlardan çok daha farklı ve özel bir değer yaratma imkanı sunar.

Yılsonundaki karmaşa ve zaman kısıtından kaçınmak adına tüm yükümlü şirketlere tavsiyemiz, nakit girişini yıl sonunda sağlayacak olsalar dahi yatırım kararlarını, Kasım ayı başını geçirmeyecek şekilde vererek ilgili portföy yönetim şirketinde hesap açılış süreçlerini başlatmaları şeklinde olacaktır.

Portföyünüzü doğru şekilde çeşitlendirmek, BV Portföy'ün girişim sermayesi yatırım fonları hakkında daha fazla bilgi almak ve size en uygun fonları belirlemek için bizimle iletişime geçebilirsiniz.

Yatırımlarınızı güvenle yönetmenin, portföyünüzü çeşitlendirmenin ve riskleri minimize etmenin en etkili yolu, BV Portföy'ün uzmanlığı ile mümkün.

• Daha fazla bilgi için bize her zaman ulaşabilirsiniz; www.bvportfoy.com 
• Yatırım yapmak için bizimle iletişime geçin: fonal@bvportfoy.com